Η ονομασία τους φέρεται να οφείλεται στη θέση τους: Καλή + μεριά, δηλαδή ωραία θέση. Πράγματι η θέση τους είναι δεσπόζουσα, πανοραμική και ηλιόλουστη.
Ο οικισμός είναι δημιούργημα των τελευταίων αιώνων της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Κατοικήθηκε από τους κατοίκους άλλων οικισμών της περιοχής, οι οποίοι και καταστράφηκαν από τις επιδρομές των Αράβων τον 8ο και 9ο αιώνα.
Στα χρόνια της Φραγκοκρατίας ο οικισμός βρισκόταν σε μεγάλη ακμή. Οι Φράγκοι δυνάστες καταχράστηκαν και την πλούσια εκκλησιαστική περιουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που βρισκόταν στη περιοχή των σημερινών οικισμών Καλημεριάνων και Πύργου, και την παραχώρησαν στο Λατινικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Οι Λατίνοι Πατριάρχες, που διέμεναν μετά το 1261 στη Χαλκίδα και συνάμα εκτελούσαν και καθήκοντα επισκόπου, ενοικίαζαν αυτά τα κτήματα και με τα εισοδήματά τους συντηρούνταν οι ίδιοι και το Πατριαρχείο, καθώς αναφέρουν πολλά έγγραφα της εποχής.
Από τα χρόνια του Βυζαντίου υπήρχε στους Καλημεριάνους φρούριο γνωστό με το όνομα «Κάστρο των Βαλουά» και ο οικισμός ήταν γνωστός με το όνομα αυτό. Και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ο οικισμός εξακολουθούσε να βρίσκεται σε ακμή και να φέρει το όνομα «Καστέλα Βάλλα». Με το όνομα «Καστέλα Βάλλα» αναφέρεται και στα τούρκικα φορολογικά έγγραφα.

Για την περιοχή χρησιμοποιήθηκαν τα ονόματα: «Καστροβασιλιά», ή «Καστροβαλάς», ή «Καστραβαλιά». Η ονομασία αυτή εμπεριείχε όλα τα χωριά της περιοχής, από τη γέφυρα της Σκοτεινής και βόρεια, εκτός από την Κύμη. Πρόκειται για τα χωριά:

• Καστροβαλά (Καλημεριάνοι): Έδρα του δήμου και της κατοικίας του Τούρκου διοικητή και όλων των πολιτικών αρχών. Ήταν η μεγαλύτερη και πλουσιότερη κωμόπολη της περιφέρειας.
• Γραμματικιάνοι: Διέμενε εδώ ο Τούρκος γραμματέας, όπου είχε και τα γραφεία του.
• Πύργος: Διέμενε ο Τούρκος στρατιωτικός διοικητής με τη φρουρά του
• Μαλετιάνοι
• Ανδρωνιάνοι
• Βίταλα
• Χαροκόπου

Κατά την Τουρκοκρατία κατοικούσαν 70 οικογένειες Οθωμανών στους Καλημεριάνους και στον Πύργο. Φαίνεται ότι ο αρχικός πυρήνας του χωριού πρωτοδημιουργήθηκε στο συνοικισμό των Γραμματικιάνων γύρω στον 15ο αιώνα. Τις τελευταίες δεκαετίες του τούρκικου ζυγού εξήγαγε κρασί στη Μαύρη Θάλασσα.
Με την απελευθέρωση από τους Τούρκους παρουσίασε ιδιαίτερη ακμή, επεκτάθηκε ανατολικά στη σημερινή του θέση και εξελίχθηκε στο κέντρο του «Καστροβαλά», παίρνοντας το προσωνύμιο του “Αρχοντομαχαλά”.
Το 19ο αιώνα άνθησε οικονομικά χάρη στη παραγωγή κρασιού, λαδιού και μεταξιού. Το 1870 πολλοί κάτοικοι των Καλημεριάνων απασχολούνταν στο λιγνιτωρυχείο στο “Έντζι”.
Το 1885 ίδρυσαν οι Καλημεριάνοι τον “Ευαγγελισμό της Θεοτόκου”, σωματείο αλληλοβοήθειας των τεχνιτών και εργατών.
Το 1915 ιδρύθηκε ο «Οινοποιητικός Συνεταιρισμός των Καλημεριάνων».

Η Δημοτική Κοινότητα Καλημεριάνων έχει 193 μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2021.

Το  χωριό Καλημεριάνοι είναι πραγματικά το «Μάτι του Αιγαίου» όπως αποκαλείται. Ο οικισμός είναι κτισμένος στη νότια πλαγιά μεγάλου λόφου με θαυμάσια θέα προς το Αιγαίο πέλαγος. Ξεπερνούσε τους 700 κατοίκους το 1940 ενώ σήμερα είναι 182 (απογραφή 2021). Τα κτήρια είναι πετρόχτιστα, επιχρισμένα ή όχι, με ορθογώνια κάτοψη, συνήθως διώροφα, που καλύπτονται με στέγη με κεραμίδια. Σε ορισμένα κτήρια τα πρέκια των ανοιγμάτων είναι ελαφρά καμπυλωμένα. Χαρακτηριστικό επίσης είναι και το πολύλωβο καμπαναριό της εκκλησίας της Ευαγγελίστριας. Το όνομα και ο χαρακτηρισμός φθάνουν, για να καταλάβει κανείς το θέαμα που αντικρίζει όποιος το επισκεφθεί. Αν βρεθείτε στην περιοχή τον Δεκαπενταύγουστο, μην παραλείψετε να πάτε στο πανηγύρι του χωριού, όπου μοιράζεται από την εκκλησία κρέας στιφάδο. Υπάρχει κοντά στην εκκλησία χώρος ειδικά διαμορφωμένος για τους συμμετέχοντες στο πανηγύρι.
Οι Καλημεριάνοι αποτελούνται από επιβλητικά Νεοκλασικά αρχοντικά, κτισμένα τον 19ο αιώνα, οπότε αποτελούσαν μια ακμάζουσα κωμόπολη, η οποία ήταν πρωτεύουσα του τότε Δήμου Κοτυλαίων. Ο πλούτος προήλθε από την παραγωγή κρασιού, μεταξιού, λιγνίτη αλλά και από την ιστιοφόρα ναυτιλία. Οι Καλημεριάνοι αποτυπώνουν κάτι από την παλαιότερη αίγλη τους στην εντυπωσιακή όψη των παλαιών αρχοντικών της.
Ο οικισμός των Γραμματικιάνων ανήκει στο τοπικό διαμέρισμα των Καλημεριάνων και βόρεια αυτού, εκτός του κεντρικού οδικού δικτύου. Σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι είναι 3. Ο οικισμός ονομάστηκε έτσι, γιατί στην εποχή της Τουρκοκρατίας, ήταν η έδρα του Γραμματικού της περιοχής.  Υπήρξε  πιθανόν ο αρχικός πυρήνας του οικισμού Καλημεριάνοι. Στην περίοδο της τουρκοκρατίας κατοικήθηκε κυρίως από Χριστιανούς και γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τις τελευταίες δεκαετίες πριν από την Επανάσταση χάρη στην παραγωγή, εμπόριο και εξαγωγή κρασιού.
Το καταπράσινο τοπίο μαζί με τον οικισμό κεντρίζουν το ιστορικό και φυσιολατρικό ενδιαφέρον των επισκεπτών.
Ο οικισμός Μεντούλης με 8 κατοίκους, βρίσκεται νοτιοδυτικά της Κύμης. Αναπτύσσεται πάνω στον κεντρικό δρόμο που συνδέει τον οικισμό της Πλατάνας με τον οικισμό Ταξιάρχες. Ο οικισμός είναι γνωστός με το όνομα «Άγιος Χαράλαμπος» από τον ομώνυμο ναό, αλλά και με το όνομα «Ταμπάκικα», από τα εργαστήρια κατεργασίας δερμάτων, που λειτουργούσαν εκεί.
Το νερό του ποταμιού Μέλα, (παλαιότερα ονομαζόταν ποτάμι της «Σκοτεινής»), οι τρεις νερόμυλοι που άφησαν οι Τούρκοι με την απελευθέρωση, η διορατικότητα ενός μέτοικου από τα Ψαρά, του Γιάννη Ψαριανού, κατά την δεκαετία του 1870, ο οποίος και κατασκεύασε το πρώτο βυρσοδεψείο εκμεταλλευόμενος τις δυνατότητες των τρεχούμενων νερών, αποτέλεσαν την αιτία δημιουργίας του οικισμού Μεντούλι, στη θέση που βρίσκεται. Ο ένας νερόμυλος δόθηκε από μια τυφλή τουρκάλα που σύμφωνα με το θρύλο βρήκε το φως της χάρη σε ένα θαύμα στην Μονή Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Η πάθηση της τυφλή = σκοτεινή έδωσε το αρχικό τοπωνύμιο στο ποτάμι και στην σιδερένια γέφυρα.
Η οικονομία του χωριού, που στηρίχθηκε στους τρεις νερόμυλους και τα οκτώ βυρσοδεψεία, αναπτύχθηκε και επεκτάθηκε και στην παραγωγή αγροτικών – κτηνοτροφικών προϊόντων. Η καθαρά βιοτεχνική περιοχή στο Μεντούλι και η απόδοση της οικονομίας της φάνηκε κατά την περίοδο της κατοχής, που όχι μόνο δεν αντιμετώπισε πρόβλημα, αλλά βοήθησε και τα γειτονικά χωριά.
Μετά τον πόλεμο και προβλέποντας το τι θα επακολουθούσε, οι βυρσοδεψίες συνενώθηκαν σε μια ανταγωνιστική βιομηχανική μονάδα που άντεξε, όπως και οι μύλοι, μέχρι τη δεκαετία του 1980.
Το Έντζι είναι οικισμός των Καλημεριάνων και βρίσκεται δυτικά τους.  Το όνομά του οφείλεται στο Γερμανό γεωλόγο και ορυκτολόγο Έντσε Φραντς. Από τα ανθρακωρυχεία της περιοχής εξορυσσόταν λιγνίτης άριστης ποιότητας. Η λειτουργία τους σταμάτησε το 1962.
Στα κοιτάσματα του λιγνίτη ανακαλύφθηκαν κατά καιρούς διάφορα παλαιοντολογικά ευρήματα. Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Θ. Σκούφος ανακάλυψε το 1916 το «Ανθρακοθηρίο το Καλημεριανό», μεγάλο ζώο που έμοιαζε με το σημερινό ιπποπόταμο και έζησε πριν από 70 εκατ. χρόνια, στην ολιγόκαινο περίοδο. Ο σκελετός του φυλάσσεται στο Παλαιοντολογικό Μουσείο της Αθήνας. Επίσης έχουν βρεθεί στα πετρώματα της περιοχής απολιθώματα ψαριών και διάφορων άλλων ζώων.

• Η βασιλικού ρυθμού εκκλησία του χωριού μας «Ευαγγελισμός της Θεοτόκου».
• Οι Καλημεριάνοι κρατούν ακόμη και μέχρι σήμερα κάτι από την όψη των παλαιών αρχοντικών. Υπάρχει πλήθος πέτρινων, επιβλητικών, διώροφων συνήθως, νεοκλασικών αρχοντικών, διατηρημένων σε άψογη κατάσταση.
• Το εκκλησάκι της Παναγίας όπου την ημέρα του 15 Αύγουστου πραγματοποιείται πανηγύρι σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο κάτω από τις μουριές. Τρεις ημέρες προετοιμασίας από πιστούς που τιμούν πολλά χρόνια την Μεγαλόχαρη. Οι δωρεές από κρέας, ντομάτες και κρεμμύδια των πρώτων χρόνων της διοργάνωσης τείνουν να εκλείψουν και οι πρώτες ύλες αγοράζονται. Εθελοντές προετοιμάζουν το φαγητό. Το βράδυ της παραμονής ανάβουν φωτιές με ξύλα και σε παραδοσιακά καζάνια μαγειρεύουν όλο το βράδυ το στιφάδο. Ανήμερα ο Δεσπότης ευλογεί το φαγητό μετά την Θεία Δοξολογία και όλος ο κόσμος τρώει σε πήλινα πιάτα.
• Η βρύση Σουμανιάνου.
• Η κάτω πηγή του χωριού.
• Το παλαιό ελαιοτριβείο.
• Το ορυχείο Έντζι.
• Μονοπάτια για πεζοπορία ή ποδηλασία με πλούσια βλάστηση που φτάνουν σε άλλα κοντινά χωριουδάκια.
• Νεοκλασικά αρχοντικά χτισμένα τον 19^ο αιώνα θυμίζουν τη νεότερη εποχή ακμής χάρις στην παραγωγή κρασιού, λαδιού και μεταξιού, αλλά και λιγνίτη σε όλη τη γύρω περιοχή, κυρίως, όμως, χάρις στην ανάπτυξη της ιστιοφόρου ναυτιλίας.

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογος

• Προοδευτικός Φιλοθρησκευτικός Σύλλογος Καλημεριάνων

Εκδηλώσεις

• Η πατροπαράδοτη φασολάδα την Κ. Δευτέρα. όπου βράζεται σε μεγάλο καζάνι και στη συνέχεια γίνεται συγκέντρωση των χωριανών με το καθιερωμένο γλέντι.
• Στις 15 Αυγούστου, στην γιορτή της εκκλησίας της Παναγίας, γίνεται μεγάλο πανηγύρι που συμμετέχει όλο το χωριό. Σε καζάνια παραδοσιακά ετοιμάζουν το παραδοσιακό στιφάδο το οποίο ευλογεί ο Δεσπότης ανήμερα της χάρης της Παναγίας και σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο κάτω από τις μουριές, σε μεγάλα τραπέζια, προσφέρεται μέσα σε πήλινα πιάτα σε όλους.