Το όνομα του χωριού προέρχεται από την αρχαία λέξη «Κήπος» (φραγμένος χώρος με κηπευτικά κυρίως ζαρζαβατικά). Στην περιοχή «Κοκκινοεκλησιές» υπάρχουν ίχνη κατοίκησης από την βυζαντινή περίοδο τα οποία δείχνουν ότι εκεί υπήρχε μεγάλος οικισμός. Το χωριό αναφέρεται σε οθωμανικό φορολογικό κατάστιχο του 1474 με την ονομασία Kipoz. Σύμφωνα με το κατάστιχο, είχε 68 σπίτια. Η περιοχή παρήγαγε τότε κρασί, πικρά πορτοκάλια και ρόδια.
Κατά την Επανάσταση του 1821, έγινε μάχη βορειοανατολικά του χωριού ακριβώς απέναντι από τη θέση «Αλώνια», ανάμεσα σε άνδρες του Κριεζώτη και Τούρκους. Οι Έλληνες ηττήθηκαν και υποχώρησαν προς το Μετόχι. Η θέση που έγινε η μάχη, έκτοτε ονομάζεται «Κιόσι» από την τούρκικη λέξη κέσι (=σφάξιμο).
Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, οι Κήποι ονομάζονταν «Σαραντακλήσι» από τις σαράντα εκκλησίες που υπήρχαν τότε (περιφερειακά του χωριού σήμερα υπάρχουν ερείπια πολύ μικρών εκκλησιών). Αξιολογότερες είναι ο καθεδρικός ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου, ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής και στον οικισμό Σπηλιές η Παναγία η Οδηγήτρια του 13ου αιώνα με εξαίρετες αγιογραφίες.

Οι Κήποι με 170 κατοίκους (απογραφή 2021) βρίσκονται στους πρόποδες της «Κολιαρής» σε μέσο  υψόμετρο 135 μέτρα από τη θάλασσα.  Η περιοχή είναι καταπράσινη, πλούσια σε νερά,  ενώ η πέτρα από την Κολιαρή είναι περιζήτητη στην τοιχοποιία λόγω της ιδανικής σκληρότητας και του χρωματισμού της. Ο Ενετικός Πύργος, τα σπίτια και οι εκκλησίες φτιάχτηκαν από αυτή την πέτρα. Πηγές, έναν πύργο μέσα στο χωριό ανάμεσα στα σπίτια, μια υπεραιωνόβια ελιά ηλικίας περίπου 2.700 ετών και μια λυγαριά ηλικίας πάνω από 1.000 έτη, είναι ορισμένα από τα χαρακτηριστικά των Κήπων.

Ο Οικισμός Σπηλιές με 12 κατοίκους, φέρεται να κατοικούταν από την αρχαία εποχή και σήμερα έχει ελάχιστους κατοίκους. Στο κέντρο του οικισμού ξεχωρίζει ο Ναός της Παναγίας της Οδηγήτριας.
Ο οικισμός Κοκκινοεκκλησιές δεν έχει πλέον μόνιμους κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή. Στις Κοκκινοεκκλησιές, διακρίνονται θεμέλια παλαιών κτηρίων που μαζί με τα διάφορα ευρήματα (κεραμίδια, βυζαντινά νομίσματα κ.λ.π.) μαρτυρούν ότι υπήρχε Βυζαντινή πόλη.

Στην Κοινότητα Κήπων υπάρχει ο Μεσαιωνικός Πύργος, που εκτιμάται ότι είναι ο μεγαλύτερος της Εύβοιας. Δεσπόζει στο κέντρο του χωριού και έχει οπτική επαφή με τον Πύργο του Αυλωναρίου. Επικοινωνούσαν σε περίπτωση κινδύνου με τις περίφημες «φρυκτωρίες» (μεταβίβαζαν σήματα  με τη χρήση πυρσών στη διάρκεια της νύκτας και την ημέρα με την μέθοδο του πυκνού καπνού). Η περίοδος κατασκευής του Κηπιώτικου Πύργου δεν έχει καταγραφεί. Εκτιμάται ότι είναι κτίσμα του 14ου ή αρχές του 15ου αιώνα (η Ενετοκρατία στην Εύβοια ήταν μετά το 1204 μέχρι και το 1470 όπου επικράτησαν οι Οθωμανοί). Ο Πύργος έχει τετραγωνική κάτοψη (11,50 Χ 11,25) και το υφιστάμενο σήμερα ύψος του είναι 13,86 μέτρα. Εκτιμάται ότι πρόκειται για τον ψηλότερο Ενετικό Πύργο στην Εύβοια και σύμφωνα με τις διαστάσεις του ανήκει στην κατηγορία των Ενετικών Πύργων που είχαν  υπόγειο, ισόγειο και 3 ορόφους πάνω από το ισόγειο με την είσοδο στο δεύτερο όροφο. Τη δεκαετία του 1950 ο Πύργος γκρεμίστηκε και με τα υλικά του φτιάχτηκε το Δημοτικό Σχολείο. Υλικά από τον Πύργο πολύ παλαιότερα είχαν χρησιμοποιηθεί και για την κατασκευή του γεφυριού στο Μονόδρυ.

Η Μεγάλη Ελιά, είναι ένα μνημείο της φύσης. Πρόκειται για την υπεραιωνόβια ελιά που βρίσκεται 850 μέτρα πριν την είσοδο του χωριού, στο δρόμο Στομίου – Κήπων. Σύμφωνα με έκθεση  του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η περίμετρος βάσης του κορμού της κατά μέσο όρο ανέρχεται στα 15,25 μέτρα ενώ το κορυφαίο σημείο της ηλικίας της υπολογίστηκε στα 2.700 έτη.

Η Μεγάλη Ελιά δεν είναι το μοναδικό μνημείο της φύσης που έχει να δείξει το χωριό. Υπάρχει και μια λυγαριά, ένα θαμνώδες δέντρο που οι ντόπιοι ονομάζουν Καναπίτσα, της οποίας η ηλικία εκτιμάται ότι ξεπερνά τα 1.000 έτη.

Φυσικά όλο το χωριό, όπως δηλώνει και το όνομά του, έχει πλούσια φύση και προσφέρεται για πεζοπορία, ποδηλατοδρομίες κ.ά.

Πηγές 

Στους Κήπους θα βρείτε πολλές πηγές, με υψηλής ποιότητας νερό και με θεραπευτικές ιδιότητες. Γύρω από τις πηγές υπάρχει έντονο φυσικό κάλλος.

• «Αλώνια» (3 πηγές): Πρόκειται για μεγάλο κοινόχρηστο χώρο που παλαιότερα οι κάτοικοι τον χρησιμοποιούσαν για το άλεσμα των δημητριακών (σιταρι-κριθάρι). Τα πλατάνια και οι πηγές προσδίδουν ιδιαίτερη ομορφιά και είναι Ιδανικός χώρος για  εκδηλώσεις, ιδιαίτερα συναυλιών.
• «Τρυπητή»: Βρίσκεται στο άνοιγμα ενός βράχου σε μαγευτική θέση με πλούσια βλάστηση, ανάμεσα σε πλατάνια και δίπλα στον παλιό πέτρινο νερόμυλο. Το νερό της είναι ιαματικό.
• «Μεγάλη Βρύση»: Βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του χωριού και είναι η μεγαλύτερη πηγή, σε ποσότητα νερού. Αξιοποιήθηκε το 1971 και για μεγάλο διάστημα κάλυπτε αποκλειστικά τις ανάγκες ύδρευσης του χωριού (τα τελευταία χρόνια οι ανάγκες καλύπτονται και με το νερό της «Κολεθρας»).
• «Μελουτάκι»: Φτιάχτηκε το 1904 και ανακατασκευάστηκε πρόσφατα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού. Το νερό της πηγάζει από μια υπόγεια στοά που δεν έχει ερευνηθεί και φημολογείται πως κατέληγε στον Ενετικό Πύργο.

Διαβάστε περισσότερα

Ο πολιτιστικός Σύλλογος Κηπιωτών Ευβοίας διοργανώνει μία μεγάλη μουσική συναυλία κάθε χρόνο την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου, τη «Γιορτή Μελιτζάνας» μετά τον Δεκαπενταύγουστο και κατά τη διάρκεια του έτους αρκετές άλλες εκδηλώσεις πολιτιστικές, κοινωνικές κ.ά. Στη «Γιορτή Μελιτζάνας» τα μέλη του Συλλόγου, οι κάτοικοι του χωριού και πολλοί φίλοι μαγειρεύουν φαγητά με βασικό υλικό την κηπιώτικη μελιτζάνα και με την επιμέλεια του Συλλόγου πραγματοποιείται ένα παραδοσιακό γλέντι.

Γίνεται και θρησκευτικό πανηγύρι στις 29 Αυγούστου (Αποτομή Τιμίας Κεφαλής Ιωάννου του Προδρόμου).