Το όνομά του το πήρε ή από τις βρύσες από τις οποίες υδρευόταν, ή από την αρχαία πόλη “Βρύγχαι” (Γρύγχαι) που ήταν κτισμένη δυτικά της. Το χωριό είναι κτισμένο σε επίπεδη θέση και περικλείεται από τους χειμάρρους της Κολέθρας Λάδων και Νέδων που σχηματίζουν ισόπλευρο τρίγωνο με τρίτη πλευρά το βουνό Μαυροβούνι. Μετά την επανάσταση του 1821 μετοίκησαν αρκετές οικογένειες Ηπειρωτών, που εργάζονταν ως κιούσηδες (οικοδόμοι, κτίστες) στα χωριά της περιοχής. Μέχρι τη Βρύση έφθασε και ο Μωάμεθ Β΄κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Χαλκίδας και πολιόρκησε το φρούριο των Γρυγχών όπου είχαν οχυρωθεί οι 3.000 κάτοικοι της περιοχής. Όταν σώθηκαν τα τρόφιμα συνήψαν συμφωνία να παραδώσουν τα όπλα και να φύγουν. Ο Μωάμεθ Β΄μετά την παράδοση αθέτησε τη συμφωνία και τους κατέσφαξε στη νότια πεδινή έκταση του φρουρίου και τους έθαψε σε ομαδικούς τάφους. Η τοποθεσία από το πλήθος των ταφέντων θυμάτων ονομάστηκε Χιλιαδού.

Η Δημοτική Κοινότητα Βρύσης, με 329 κατοίκους (απογραφή 2021) χαρακτηρίζεται ημιορεινής, με μέσο υψόμετρο 87 μέτρα και με αγροτικό χαρακτήρα.
Ο οικισμός της Βρύσης με 238 κατοίκους κτίστηκε στο τέλος της βυζαντινής εποχής. Το χωριό είναι κτισμένο σε επίπεδη θέση και περικλείεται από τους χειμάρρους της Κολέθρας Λάδων και Νέδων που σχηματίζουν ισόπλευρο τρίγωνο με τρίτη πλευρά το βουνό Μαυροβούνι.
Ο οικισμός της Επισκοπής με 51 κατοίκους, βρίσκεται στους ανατολικούς πρόποδες του όρους Κοτυλαίων. Από εδώ φαίνεται όλο το λεκανοπέδιο που το διαρρέει ο Μανικιάτης ποταμός που ξεδιπλώνεται μπροστά στον οικισμό. Το χωριό οφείλει το όνομα του στο ότι ήταν κάποτε έδρα Επισκόπου. Επίσης κοντά στο χωριό βρέθηκαν παλαιοχριστιανικά μνημεία και τα ερείπια μεγάλου παλαιοχριστιανικού ναού.
Ο οικισμός Νεοχώρι έχει 18 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή.
Ο οικισμός Γάια με 22 κατοίκους, κτίστηκε στο τέλος της βυζαντινής εποχής. Οικισμός σε βραχώδες έδαφος. Πήρε την ονομασία Γάια -> Γάγια από τον επίσημο Ρωμαίο Γάιο Μάριο ή κατά μιά άλλη εκδοχή από Φράγκο τιμαριούχο, στη δικαιοδοσία του οποίου ήταν ο μεγάλος ελαιώνας, που απλώνεται μπροστά από το χωριό. Στο υψηλότερο μέρος του χωμάτινου λόφου, που βλέπει και προς τον Κρεμαστό, ήταν η βίγλα, ο πύργος που ίχνη του φαίνονται και σήμερα.

Το όνομα «Βρύση» παραπέμπει σε νερό και αυτό είναι που θα βρει άπλετο ο επισκέπτης του χωριού Βρύση στον Δήμο Κύμης Αλιβερίου. Το χωριό είναι κτισμένο σε επίπεδη θέση και περικλείεται από τους χειμάρρους της Κολέθρας, Λάδων και Νέδων που σχηματίζουν ισόπλευρο τρίγωνο με τρίτη πλευρά το βουνό Μαυροβούνι.

Λίγο πριν το χωριό Βρύση, ένας μικρός χωμάτινος δρόμος οδηγεί στην παλιά νεροτριβιά (ο παλιός νερόμυλος του χωριού), που λειτουργεί μέχρι σήμερα. Εκεί πλένονται τα βαριά χειμωνιάτικα ρούχα κάτω από το στροβίλισμα και την πίεση του νερού, που πέφτει ορμητικά. Σε απόσταση 300 μέτρων, βρίσκεται η κεντρική πηγή ύδρευσης της περιοχής, η Κολέθρα.

Στην επιστροφή αξίζει να επισκεφθεί κανείς τα γραφικά ξωκλήσια Αγία Άννα και Άγιος Γιάννης. Στην κορυφή του λόφου Τραγκουνάρα βρίσκεται το ξωκλήσι της Ευαγγελιστρίας, χτισμένο στα ερείπια αρχαίου ναού που θεωρείται ότι ήταν ναός της Άρτεμης. Στον ίδιο λόφο υπήρχαν ερείπια παλιών πολιτισμών, θραύσματα από κεραμίδια και αγγεία από την αρχαία πόλη Γρύγχαι, που καταστράφηκε από φυσική καταστροφή (σήμερα φαίνεται η τρύπα στο βουνό του Κοτυλαίου, ίχνη μεσαιωνικών οχυρώσεων και ερείπια του κάστρου).

Οι λάτρεις του ποδηλάτου θα ανακαλύψουν μια αξιόλογη ποδηλατική διαδρομή μήκους 1,7 χλμ. περιμετρικά του χωριού για ποδηλασία ήπιας μορφής, με ανάλογη σήμανση σε ασφαλτοστρωμένο δρόμο.

Αξιοθέατα 

• Το Κάστρο Κούπα στη Δραγονέρα, όπου υπάρχουν τα θεμέλια της αρχαίας πόλης «Βρύγχες», η οποία φημολογείται ότι ήταν ένας από τους δήμους της αρχαίας Ερέτριας. Οι πύλες των τειχών διατηρούνται σε δύο σημεία μέχρι σήμερα.
• Ο Ναός της Ευαγγελιστρίας, στην κορυφή του λόφου Δραγονέρα στα βορειοδυτικά της Βρύσης βρίσκεται το εξωκλήσι της Ευαγγελιστρίας, κτισμένο στα ερείπια του αρχαίου ναού, που φημολογείται ότι ήταν της θεάς Άρτεμης.
• Η Παλιά Νεροτριβή, (ο παλιός νερόμυλος του χωριού), που λειτουργεί μέχρι σήμερα. Εκεί πλένονται τα βαριά χειμωνιάτικα ρούχα κάτω από το στροβίλισμα και την πίεση του νερού, που πέφτει ορμητικά.
• Η κεντρική πηγή ύδρευσης της περιοχής Κολέθρα.
• Οι εκκλησίες της Αγίας Παρασκευής Βρύσης και Κοίμησης της Θεοτόκου στην Επισκοπή που τα τέμπλα έχουν κατασκευαστεί τον προηγούμενο αιώνα.
• Το Λαογραφικό Μουσείο που στεγάζεται στο σχολείο της Βρύσης.
• Η παλαιά γέφυρα και ο παλαιός μύλος του Γαμέα.
• Οι εκβολές των ποταμών που προσφέρονται για ήπια μορφή Κανό Καγιάκ.
• Τοποθεσίες που προσφέρονται για «περιηγητικές διαδρομές». Πλήθος απότομων πλαγιών για πραγματοποίηση ορειβασίας.

Διαβάστε περισσότερα

Σύλλογοι 

• Πολιτιστικός σύλλογος «Δραγονέρα»
• Αθλητικός όμιλος Κονιστρών και Περιχώρων
• Manikia Project

Εκδηλώσεις 

• Εορτασμός – Πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στη Βρύση
• Εορτασμός – Πανηγύρι του Αγίου Γεωργίου στα Γάϊα
• Εορτασμός – Πανηγύρι των Αγίων Αποστόλων στην Επισκοπή
• Αναπαράσταση κατασκευής – παραγωγής μουσταλευριάς
• Διαγωνισμός Μαγειρικής το καλοκαίρι
• Αγώνας Δραγονάρειου δρόμου το καλοκαίρι
• Ποδηλατικοί αγώνες το καλοκαίρι