Μέχρι το 15ο αιώνα ο οικισμός ήταν στην θέση που σήμερα βρίσκεται  ο ερειπωμένος οικισμός Κοτσικιάς, Βόρεια της Οκτωνιάς. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχε περίπου 80-90 κατοίκους, που πλήρωναν φόρο 80 κιλά σιτάρι και 80 γρόσια. Σήμερα υπάρχουν μόνο ερείπια του οικισμού. Ο όρος Οχτωνιά (από παλαιότερο τύπο Οχθωνιά) παράγεται από τη λέξη όχθη, η οποία αποτελεί αρχαιότερο τύπο του όρου (ο) όχθος.

Όχθος, όχθη: κάθε ύψωμα, λόφος ή πρόχωμα φυσικό ή τεχνητό.

Η Δημοτική Κοινότητα Οκτωνιάς, με 519 κατοίκους (απογραφή 2021) χαρακτηρίζεται  ημιορεινή, με μέσο υψόμετρο 329 μέτρα.

Αποτελεί τον ιδανικό συνδυασμό βουνού και θάλασσας. Στις ακτές της Οκτωνιάς, που έχουν μήκος περίπου 10 χλμ, βρίσκονται οι γνωστές παραλίες Μουρτερή και Αγίος Μερκουρίος. Η Κεφάλα, στο τέρμα της παραλίας με τον διάσημο βράχο, αποτελεί το σημείο αναφοράς της περιοχής.

Άλλες παραλίες στην Οκτωνιά που αξίζει να δει κανείς είναι οι Μπουρνιάς, Γράβες, Λιμιωνάρι, Αϊλή και Καλάμι. Στις βραχώδεις ακτές υπάρχουν θαλάσσιες σπηλιές.

Ο οικισμός Οκτωνιά με 403 κατοίκους, βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες του βουνού Καλιμάνι. Αποτελείται από τους συνοικισμούς Καρβουνέικα, που είναι ο αρχικός πυρήνας κατοίκησης, Πανωχώρι, Αλώνια, Κατωχώρι και Παναγιά. Στο γραφικό χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων, ξεχωρίζουν τα πέτρινα σπίτια, το ατελείωτο πράσινο που το περιβάλλει και περίτεχνες βρύσες με τρεχούµενα νερά. Σε μία από τις καλύτερες τοποθεσίες του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Δημητρίου Καταρράκτη. Βορειοανατολικά του οικισμού, μέσα σε μια κατάφυτη ρεματιά και κοντά σ’ ένα μικρό καταρράκτη, που καθιστούν το τοπίο ιδανικό και για πεζοπορία. Στην περιοχή υπάρχουν αρκετές σπηλιές, όπως η «Μπότη» ή «Τρύπα».
Ο οικισμός του Αγίου Μερκούριου με 15 κατοίκους, διαθέτει πολύ ωραία παραλία.
Ο οικισμός της Μουρτερής, με 101 κατοίκους, είναι κτισμένος στην ακτή του Αιγαίου πελάγους και στα ανατολικά της εκβολής του Νηλέα ποταμού. Πλαισιώνεται από ωραία και εκτεταμένη παραλία με ολοκάθαρη αμμουδιά, που το καλοκαίρι συγκεντρώνει πολύ κόσμο.

Στο γραφικό χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 400 μέτρων, ξεχωρίζουν τα πέτρινα σπίτια, το ατελείωτο πράσινο που το περιβάλλει και περίτεχνες βρύσες με τρεχούµενα νερά. Σε μία από τις καλύτερες τοποθεσίες του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Δημητρίου Καταρράκτη. Βορειοανατολικά του οικισμού, μέσα σε μια κατάφυτη ρεματιά και κοντά σ’ ένα μικρό καταρράκτη, που καθιστούν το τοπίο ιδανικό και για πεζοπορία.

Στην περιοχή θα βρείτε επίσης το Μοναστήρι Άγιος Χαράλαμπος και τους Ιερούς Ναούς Αγίου Νικολάου και Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Πίσω από τον ιερό ναό της Ζωοδόχος Πηγής, στη θέση Πηγάδι, βρίσκεται το Κάστρο της Οκτωνιάς, ή αλλιώς «Κάστρο της Μεγάλης Σπηλιάς», από τη σπηλιά που είναι κοντά του. Φέρεται να κατοικήθηκε κατά την Τελική Νεολιθική και τους μετέπειτα χρόνους. Η μεγαλύτερη αίθουσα έχει έκταση περίπου 2 στρέμματα. Επίσης ιδανική τοποθεσία για πεζοπορία.

Το «Καρβούνι» είναι περιοχή στα ανατολικά της Οκτωνιάς, προς τη θάλασσα. Πήρε το όνομα από τα στρώματα λιγνίνη που βρίσκονται στο υπέδαφός του. Πριν από δεκαετίες εξορυσσόταν λιγνίτης από στοές, που σώζονται ακόμη. Φορτωνόταν στα πλοία από εγκαταστάσεις φόρτωσης, που λείψανά τους σώζονται ακόμη στο μικρό βαθύ όρμο στα νότια της ακτής Κεφάλα.

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριοποιείται ο Σύλλογος των απανταχού Οκτωνιατών «Η Ζωοδόχος Πηγή» με έδρα την Αθήνα και έκδοση του περιοδικού εντύπου η Φωνή της Οκτωνιάς και ο Σύλλογος Νέων Οκτωνιάς. Επίσης: Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, Σύλλογος Μουρτερής, Αγροτικός Συνεταιρισμός Οκτωνιάς.

Υπάρχει επίσης ο Α.Ο. Αναγέννηση Οκτωνιάς.

Αν βρεθείτε στην περιοχή τον Δεκαπενταύγουστο, δεν πρέπει να χάσετε το πανηγύρι του χωριού.