Με ιδιαίτερη συγκίνηση και μεγάλη συμμετοχή πραγματοποιήθηκε η επίσημη τελετή ανακήρυξης της διακεκριμένης αρχαιολόγου, Δρ. Έφης Σαπουνά – Σακελλαράκη, σε Επίτιμη Δημότη του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου. Η τιμητική αυτή διάκριση απονεμήθηκε ως αναγνώριση της ανεκτίμητης προσφοράς της στην αρχαιολογική έρευνα και ειδικότερα στην ανασκαφή του λόφου Βιγλατουρίου Οξυλίθου.

Η τελετή έλαβε χώρα την Κυριακή 16 Μαρτίου 2025, στις 11:30 π.μ., στο Kymi Palace, παρουσία του Δημάρχου Κύμης – Αλιβερίου, κ. Νίκου Μπαράκου, ο οποίος παρέδωσε στην τιμώμενη την ειδικά σχεδιασμένη τιμητική πλακέτα.

Μια Σημαντική Τιμητική Αναγνώριση

Η Δρ. Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη, ανακηρύχθηκε ομόφωνα από το Δημοτικό Συμβούλιο Κύμης Αλιβερίου (απόφαση υπ.αριθ. 178/2024) Επίτιμη Δημότης του Δήμου μας, μετά από πρόταση της Δημοτικής Κοινότητας Οξυλίθου.

Η κυρία Σακελλαράκη, εκτός από μια ξεχωριστή μορφή στο χώρο της αρχαιολογίας -αφού εδώ και πολλά χρόνια, μαζί με τον σύζυγό της, διακεκριμένο αρχαιολόγο Γιάννη Σακελλαράκη, έχουν φέρει στο φως ένα μεγάλο κομμάτι του αρχαίου πολιτισμού μας- έχει κάνει μια από τις μεγαλύτερες ανασκαφές της στον Δήμο μας: την Πόλη στο λόφο Βιγλατουρίου στον Οξύλιθο.

Η ανασκαφή της στο λόφο του Βιγλατουρίου ξεκίνησε το 1994 και συνεχίστηκε για δέκα χρόνια. Σύμφωνα με την έρευνά της, η πόλη πιθανότατα είναι η Κύμη των γεωμετρικών χρόνων. Η Πόλη που ένωσε τις δυνάμεις της με τη Χαλκίδα για να ανοίξουν μαζί – πρώτες αυτές- τα πανιά για τον αποικισμό της Δύσης, φέρνοντας μαζί τους μεταξύ άλλων και τη μεγάλη ανακάλυψη της εποχής, το αλφάβητο.

Η ανακήρυξής της σε Επίτιμη Δημότη του Δήμου Κύμης Αλιβερίου ήταν μια ελάχιστη αναγνώριση του ανεκτίμητου έργου που επιτέλεσε στον τόπο μας.

Ένα Ταξίδι στην Ιστορία

Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, παρουσιάστηκε βίντεο για τη ζωή και το έργο της Δρ. Σαπουνά – Σακελλαράκη, που δημιούργησε η εκπαιδευτικός κ. Αρετή Νικολάου, η οποία είχε και τον ρόλο της παρουσιάστριας της τελετής.

Ο Δήμαρχος Κύμης Αλιβερίου, κ. Νίκος Μπαράκος στην ομιλία του τόνισε:

«Σήμερα είναι μια ξεχωριστή και ιστορική ημέρα για τον Δήμο Κύμης – Αλιβερίου. Είναι η πρώτη φορά που ο Δήμος μας απονέμει τον τίτλο του Επίτιμου Δημότη. Και δεν θα μπορούσαμε να επιλέξουμε πιο άξιο πρόσωπο για αυτή την ύψιστη τιμή. Είναι μεγάλη μας τιμή που η πρώτη αυτή αναγνώριση αποδίδεται σε μια σπουδαία επιστήμονα, μια γυναίκα που αφιέρωσε τη ζωή της στην αρχαιολογική έρευνα και που έφερε στο φως ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της περιοχής μας: την διακεκριμένη αρχαιολόγο, Δρ. Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη. Κυρία Σακελλαράκη, το όνομά σας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον λόφο Βιγλατουρίου στον Οξύλιθο -έναν τόπο που για αιώνες παρέμενε σιωπηλός φύλακας του παρελθόντος, μέχρι που απέκτησε φωνή μέσα από τις πολύχρονες ανασκαφές σας. Με το έργο σας αναδείξατε έναν αρχαιολογικό θησαυρό, επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική σημασία της Εύβοιας στον αρχαίο κόσμο. Το Βιγλατούρι αποτελεί αδιάψευστο μάρτυρα της μακραίωνης ιστορικής παρουσίας και δράσης της Κύμης. Οι έρευνές σας απέδειξαν πως η Κύμη δεν είναι απλώς ένας τόπος, αλλά ένας κρίκος σε μια αδιάσπαστη αλυσίδα που μας ενώνει με το παρελθόν—μια γέφυρα που συνδέει τον ελλαδικό χώρο με την Κούμα της Κάτω Ιταλίας. Μια πόλη που, ενώνοντας τις δυνάμεις της με τη Χαλκίδα, υπήρξε πρωτοπόρος στον αποικισμό της Δύσης, ανοίγοντας πανιά πρώτη απ’ όλες τις άλλες ελληνικές πόλεις. Και μαζί της, ταξίδεψε και η σπουδαιότερη ανακάλυψη της εποχής: το αλφάβητο. Αλλά δεν είναι μόνο τα αρχαιολογικά ευρήματα που μας κάνουν να σας τιμούμε σήμερα. Είναι και το όραμα που καταφέρατε να μεταδώσετε. Ο τρόπος που ζωντανέψατε την ιστορία και μας βοηθήσατε να κατανοήσουμε την αξία του τόπου μας. Κάθε πέτρα που φέρατε στο φως, κάθε στοιχείο που αποκαλύψατε, δεν ήταν απλώς μια επιστημονική ανακάλυψη, αλλά ένα κομμάτι της ταυτότητάς μας που ξαναβρήκε τη θέση του. Που, χωρίς τη δική σας αφοσίωση, θα είχε μείνει θαμμένο στη λήθη του χρόνου.

Η σημερινή τελετή λοιπόν δεν είναι απλώς ένας τυπικός θεσμικός φόρος τιμής. Είναι μια ειλικρινής αναγνώριση του ανεκτίμητου έργου που επιτελέσατε στον τόπο μας. Είναι ένα ελάχιστο δείγμα της ευγνωμοσύνης μας για την αγάπη, τον κόπο και το πάθος με το οποίο αφιερώσατε δεκαετίες από τη ζωή σας στην ανάδειξη της ιστορικής μας κληρονομιάς. Σήμερα, λοιπόν, με αυτή την τιμητική ανακήρυξη, θέλουμε να σας πούμε ότι ο Δήμος μας δεν σας θεωρεί απλώς μια εξέχουσα επιστήμονα που εργάστηκε στον τόπο μας. Σας θεωρούμε μία από εμάς».

Η ίδια η κ. Σαπουνά – Σακελλαράκη, παραλαμβάνοντας την τιμητική πλακέτα, τόνισε συγκινημένη:

«Η δημιουργία σχέσεων με έναν συγκεκριμένο τόπο, συνδέεται, εκτός από τις επιστημονικές αναζητήσεις, με εμπειρίες, στιγμές και συναισθήματα που αναπτύσσουν οι άνθρωποι με αυτόν.Όταν οι ίδιοι άνθρωποι ξαναγυρίζουν (αν φυσικά τους εγκατέλειψαν ποτέ), αυτοί οι τόποι γίνονται σημεία αναφοράς, εξαιτίας της αλληλεπίδρασης τους με τους ανθρώπους, ντόπιους και ξένους, και κάθε υλικό ή άυλο στοιχείο αυτών. Όλα τα πιο πάνω, με διακατέχουν όσα χρόνια έλλειψα από την Κύμη, την πόλη των αποικισμών του 8ου π. Χ. αι., την πόλη που η Κυμαία Σίβυλλα με οδήγησε, σε συνδυασμό με τις φιλολογικές πηγές, τον προβληματισμό των λογίων που ασχολήθηκαν με το ευλογημένο αυτό νησί, αλλά και την συνεχή αναζήτηση μέσα από άπειρες συζητήσεις με ψαράδες και χωρικούς της περιοχής. Τα ταξίδια μου στην ιταλική Κύμη περνώντας από τα στενά της Σκύλλας και της Χάρυβδης (στο στενό της Μεσσίνας ) μου δίδαξαν τον δύσκολο δρόμο που διέσχιζαν οι Κυμαιοι ναυτικοί, την γνώση και την τεχνολογία που διέθεταν προκειμένου να δώσουν την Γραφή και να μεταφέρουν γνώσεις η άλλα αγαθά στο νησί. Η Υπόσχεση στον Γιάννη Σακελλαράκη να συνεχίσω την ανασκαφή του ανακτόρου της Ζωμίνθου που βρίσκεται στο άλλο αγαπημένο νησί, την Κρήτη, στην καρδιά του Ψηλορείτη, δεν άφηναν πολλά περιθώρια να απομακρυνθώ από εκεί.

Τώρα που ολόκληρο κάστρο δεσπόζει στο βουνό και το Ανάκτορο συγκαταλέγεται μεταξύ αυτών της Κνωσσού και της Φαιστού, υποψήφιο για ένταξη στον κατάλογο των μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, η σκέψη μου μπορεί πάλι να στραφεί στην αγαπημένη μου Κύμη, βοηθώντας με κάθε τρόπο κάποιον άλλο νέον ερευνητή / αρχαιολόγο, με παρόμοιο επιστημονικό ενδιαφέρον, πάθος και συναισθηματική σχέση με τον μοναδικό αυτόν ΤΟΠΟ. Η τιμή που μου γίνεται σήμερα, να συμπεριληφθώ στην οικογένεια της Κύμης είναι μεγάλο αντίδωρο για όσα λίγα εγώ προσέφερα και την αποδέχομαι σαν μια ανταμοιβή ενός τίμιου εργάτη που δέχεται τον “καλό λόγο”».

Χαιρετισμοί με τη σειρά που εκφωνήθηκαν

Η πρόεδρος της Δ.Κ. Οξυλίθου, κ. Κλαίρη Κατσαρή, καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους, τόνισε μεταξύ άλλων: «Ο λόφος Βιγλατουρίου, 3 χιλιόμετρα από το σημερινό Στόμιο, με ποταμό και νερά να τον βρέχουν και με εύφορη πεδιάδα γύρω του, αλλά και με τέτοια θέση ώστε να έχει οπτική επαφή με τη θάλασσα χωρίς να είναι ορατή η ύπαρξή του από αυτήν, ανταποκρίνεται στο μοντέλο της εποχής για κατοίκηση όπως το γνωρίζουμε από την αρχαιότερη αποικία των Ευβοέων στη Δύση, τις Πιθηκούσσες ή την Κύμη(Κούμα) στον κόλπο της Νάπολης. Τα στοιχεία αυτά ήταν που οδήγησαν την κυρία Έφη Σαπουνά –Σακελλαράκη να εστιάσει στον παραπάνω λόφο και από εκεί να ξεκινήσει το ανασκαφικό της έργο. Τα ευρήματα των ανασκαφών πλούσια, εξαιρετικής ποιότητας και αρκετά, αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Για το σπουδαίο αυτό έργο που προσέφερε στον τόπο μας ως ελάχιστη εκδήλωση ευγνωμοσύνης τιμούμε την κυρία Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη. Εύχομαι κι ελπίζω πως το σπουδαίο αυτό έργο της κυρίας Σακελλαράκη θα έχει συνέχεια».

Η κ. Ευαγγελία Βελισσαρίου, πρώην Αντιδήμαρχος Κύμης και εκπαιδευτικός, παρουσιάζοντας το βιογραφικό της κ. Σακελλαράκη και κάνοντας λόγο για την «προσωπική ευβοϊκή της μοίρα» όπως η ίδια αναφέρει, επεσήμανε: «Η επιμονή και το πάθος είναι τα χαρακτηριστικά της αρχαιολόγου κυρίας Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη, άνθρωπο που εργάστηκε όσο λίγοι στην Εύβοια. Στα δεκαπέντε αυτά χρόνια, ως έφορος αρχαιοτήτων του νομού μας, είχε τις μεγαλύτερες επιστημονικές επιτυχίες που θα μπορούσε να επιθυμήσει ένας αρχαιολόγος όπως η ίδια χαρακτηριστικά αναφέρει. Εντόπισε και ανέσκαψε την Κύμη, θεωρώντας την ανασκαφή στο Βιγλατούρι Οξυλίθου από τις σημαντικότερες για την ιστορική σημασία της. Ο Wilamowits Βιλαμόβιτς ο ύψιστος Γερμανός φιλόλογος και ερευνητής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού στις αρχές του 20ου αιώνα, γράφει σχετικά ότι η Κύμη “θα βρεθεί από κάποιον που θα εργαστεί φιλοτίμως” και φαίνεται ότι κάποιος εργάστηκε έτσι».

Ο κ. Αργύρης Πάφρας, Αντιδήμαρχος ΔΕ Κύμης, τόνισε: «Η αλήθεια είναι, ότι μόνο όταν περπατήσεις στο Βιγλατούρι, ατενίζοντας ολόγυρα το τοπίο, μέχρι τη θάλασσα και θαυμάζοντας το ηφαίστειο του Οξυλίθου, που μεγαλόπρεπα υψώνεται αγναντεύοντας το παρελθόν, τότε νιώθεις ότι εκεί φυσάει ένας αέρας διαφορετικός, ένας αέρας που σε μεταφέρει στην Κούμα και είναι ίδιος με αυτόν που τον 8ο αιώνα π.Χ. μετέφερε τους προγόνους μας τους Κουμιώτες στην Κάτω Ιταλία. Όταν επισκεφτείς το Βιγλατούρι και μετά την Κούμα τότε νιώθεις μια περίεργη ταύτιση! Ίδια φύση, ίδιες εικόνες, ίδια χρώματα. Λες και ζωγράφισε ο ίδιος ζωγράφος δυο ίδιους πίνακες! Τότε είναι που νιώθεις αυτό που ένιωσε η κ. Σακελλαράκη χρόνια πριν, τα χρώματα και τα αρώματα της Αρχαίας Κύμης, ενώ η συγκίνηση που σε συνεπαίρνει είναι πρωτόγνωρη. Λες ακόμα και σήμερα η Σίβυλλα με μαγικό τρόπο θέλει να μας μεταφέρει σε εκείνο το παρελθόν και να μας θυμίσει το χρέος που έχουμε για συνέχιση των ανασκαφών. Σας ευχαριστούμε πολύ κ. Σακελλαράκη γιατί χάρη σε σας ξύπνησε ένα παρελθόν λησμονημένο, μα τόσο αναγκαίο για την ταυτότητά μας. Χάρη σε σας ξέρουμε ότι εκείνη η γωνιά του Δήμου μας, το Βιγλατούρι Οξυλίθου, δίπλα στο ποτάμι και στο αγνάντι της θάλασσας είναι πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας. Εκεί βρίσκονται οι ρίζες μας, η Αρχαία Κύμη, τις οποίες θέλουμε να αποκαλύψουμε, με τη δική σας αρωγή, σε όλη τους την έκταση τοπικά και χρονικά. Εύχομαι αυτό να καταστεί άμεσα δυνατόν».

Η κ. Σοφία Βότση, Αντιδήμαρχος Παιδείας, Πολιτισμού και Κοινωνικής Πολιτικής τόνισε: «Με ιδιαίτερη χαρά και βαθιά εκτίμηση καλωσορίζουμε σήμερα στον τόπο μας την εξαίρετη αρχαιολόγο, Δρ. Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη. Η ανακήρυξή της σε Επίτιμη Δημότη του Δήμου μας αποτελεί το ελάχιστο δείγμα ευγνωμοσύνης για τη σπουδαία της προσφορά στην ανάδειξη της ιστορικής μας κληρονομιάς. Η ανασκαφή του λόφου Βιγλατουρίου στον Οξύλιθο, που ξεκίνησε το 1984 υπό τη δική της καθοδήγηση, έφερε στο φως ερείπια που συνδέουν απευθείας την περιοχή μας με μία από τις πιο σημαντικές στιγμές του ελληνικού πολιτισμού: τον αποικισμό του 8ου αιώνα π.Χ. και τη δημιουργία της Κύμης στην Κάτω Ιταλία, της πρώτης ελληνικής αποικίας στη Δύση».

Ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης, κ. Αναστάσιος Βλάχος, τόνισε μεταξύ άλλων: «Η ανακήρυξη αποτελεί για εμάς μια πράξη με ιδιαίτερο συμβολισμό. Η περιοχή μας και ιδιαίτερα η Κύμη είναι γνωστή όχι μόνο για το φυσικό της πλούτο αλλά και για την ιδιαίτερη ιστορία της που υπάρχει διάχυτη σε πάμπολλες ιστορικές σελίδες. Κυρία Έφη Σαπουνά – Σακελλαράκη, ο Δήμος μας σήμερα σας υποδέχεται και σαν τιμά».

Χαιρετισμούς απηυθύναν επίσης οι βουλευτές Εύβοιας, Θανάσης Ζεμπίλης και Κατερίνα Καζάνη, καθώς και ο εντεταλμένος σύμβουλος της περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, Βαγγέλης Χαινάς.

Η εκδήλωση έκλεισε με χορευτικό από τον σύλλογο Βιγλάτορες Οξυλίθου.